Jak wygląda Proces Twórczy? - 4 etapy

Przekonanie do tego, co robisz, siła charakteru, zwana też kręgosłupem, odwaga, śmiałość a nawet lekka bezczelność i tupet – to wszystko elementy, które pomagają nam w tworzeniu dzieł artystycznych czy nowych pomysłów i rozwiązań życiowych oraz biznesowych. Oczywiście, aby efekt był wartościowy dobrze dodać do tego swoją wrażliwość.

Zanim przejdziemy do 4 etapów procesu twórczego przyjrzyjmy się pułapkom, w które wprowadza nas czasem umysł zanim dojdzie do procesu tworzenia, umysł, który wolałby, żeby wszystko zostało po staremu i przewidywalnie.

Kiedy chcemy stworzyć coś nowego podchodzimy do tego często zadaniowo. Myślimy sobie: zrobię plan, wszystko będzie uporządkowane i poukładane, a mój mózg ma mi służyć i kiedy zechcę da mi na zawołanie pomysły. Bardzo sprytnie. Jednak w tym podejściu na pierwszy plan wysuwa się produktywność, technicznie rozumiana "kreatywność" oraz przede wszystkim niezłomne ego (ego to nic złego pod warunkiem, że nie jest na pierwszym planie, tylko wspiera naszą mądrzejszą część). 

Mówimy wtedy: TO JA jestem twórcą, twórczynią, TO JA mam na sobie całą odpowiedzialność i TO JA zmuszę teraz siebie albo świat do tego, czego chcę. Ma to być tu, teraz, natychmiast, męczę się i dręczę ale zarazem oczekuję słodkiej nagordy w postaci dopieszczenia swojego ego, nawet w jego najniższych pobudkach, poczucia wyższości lub wyłącznie zaspokojenia potrzeby bycia kimś ważnym. A to nie daje radości i swobody tworzenia. To jest pułapka bez dna, bo zawsze możesz znów zacząć się porównywać do innych, szukać dziury w całym, spowalniać to, co możesz z siebie wykrzesać.

Takim zachowaniem w gruncie rzeczy uprzedmiotawiasz siebie albo osoby, od których wymagasz "natychmiastowej kreatywności". W ten sposób prawdziwą kreatywność skutecznie zabijasz. Oczywiście wyłącznie rozumowo też możesz wiele rzeczy wymyślić, jednak często są to rzeczy zwyczajnie wtórne.

To zła informacja: bo tak Ci na Twojej mocy zależało, oraz dobra informacja: bo możesz odpuścić sporą część napięcia, którą na siebie nakładasz i wreszcie zrobić coś, co naprawdę Ci się spodoba. Nie jesteś w twórczym procesie aż tak ważna/y jak dotąd Ci się zdawało. Możesz spuścić trochę powietrza i zacząć słuchać pomysłów, które teraz zaczną do Ciebie napływać.
Oczywiście nie odbiera to znaczenia Twoim talentom, ani Tobie jako wyjątkowej osobie. Rzecz w tym, że wszyscy mamy swoją wyjątkowość i chodzi o to, by ją odnaleźć, rozwijać, dzielić się tym, a jeśli zechcesz to również na tym zarabiać.

"Czy to znaczy, że nie wolno mi mieć oczekiwań? Kogo na to stać? Mam czekać latami na dany pomysł?" - odpowiadam: nie. Można oczywiście stymulować twórczy umysł, wesprzeć go w większej produktywności, oraz wprowadzić nawyki działania, które spowodują, że pracujesz nad pomysłami efektywnie i systematycznie (tego uczymy się np. na treningach twórczości).

Dojrzałe tworzenie wbrew pozorom nie polega na całkowitym luzie, czy uzależnieniu od używek. Tak robią raczej amatorzy. Profesjonaliści uczą się pracować ze swoim umysłem i nawykami a jednocześnie zdają sobie sprawę z tego, że...

w gruncie rzeczy TO NIE TY TWORZYSZ NOWY POMYSŁ. Ty jedynie możesz stworzyć odpowiednie warunki, by pomysł do Ciebie przyszedł. Tak wiem, że brzmi to dla niektórych jak czarna magia, ale tak to właśnie jest. Uczysz się, jak być stacją odbiornikową. A oprócz tego dopracowujesz technikę, ćwiczeniami, ćwiczeniami i jeszcze raz ćwiczeniami formy wyrazu pomysłu. To jest Twoja praca i na to masz wpływ.

Niezwykle przydają się 4 rodzaje pewności, które omówimy jako 4 etapy Twórczego Procesu:



4 ETAPY PROCESU TWÓRCZEGO


Etap 1. Przygotowanie i Intencja 


Wyrażasz intencję, czyli: jaką mniej więcej formę chcesz stworzyć, do czego zmierzasz, na jakie pytanie szukasz odpowiedzi.

Masz przy tym świadomość, że może pojawić się coś zupełnie nowego, coś czego dotąd nie było, czego się nie spodziewasz, nie możesz wiedzieć w jakiej dokładnie formie się to pojawi.

 

Pewność, którą potrzebujesz zamanifestować podczas tego etapu procesu, to przekonanie i zaufanie, że jesteś w stanie stanąć na wysokości zadania: dyscypliny twórczej i rzeczywistego wysiłku, które będą potrzebne na późniejszych etapach.

Wyrażającc intencję potrzebujesz poczuć, że naprawdę zamierzasz zaangażować się w tworzenie, że otworzysz się na coś nowgo.

Podejmujesz taką decyzję.


Etap 2. Inkubacja/Kontemplacja 


Podczas tego etapu procesu potrzebujesz pozostać otwarta/y na to, co do Ciebie przychodzi, na pomysły. Nie działać ze strachu (defensywnie), nie decydować się na pierwszą ideę czy też ideę byle jaką.  

Zamiast bronić się i kurczowo chwytać wizji efektu, pozwól na swobodny przepływ uczuć i myśli. Na tym etapie zadanie pozostaje otwarte. Możesz w związku z tym odczuwać obawy, niepokój czy dyskomfort. Pozwól na to.

Pewność potrzebna do wytworzenia na tym etapie, to zaufanie do procesu i pozostanie otwartą/ym. Czekasz. Nie kontrolujesz. Zajmujesz się innymi sprawami, żeby Twoja podświadomość w spokoju przetwarzała możliwości. Otwierasz się na pomysły. Robisz inne rzeczy, albo pozwalasz sobie na odpoczynek lub drzemkę. W głębszych, nieświadomych warstwach Twojego umysłu dzieją się procesy, którym masz teraz nie przeszkadzać. Gdy dojrzeją pojawią się, jeśli masz uważność na siebie i umiesz słuchać. Póki co jednak zostaw te pomysły w spokoju.


Etap 3. Wybór lub efekt „aha” 


Dokonanie wyboru to decydująca część procesu tworzenia. Decydujesz, nad czym pracujesz i następnie naprawdę angażujesz się w pracę. W którymś momencie potrzebujesz pewności siebie, żeby powiedzieć „Jestem gotowa/y nad tym pracować”, okazać pewność i zaufanie, żeby móc jasno nazwać projekt (nawet jeśli brzmi to: "teraz idę przed płótno i po prostu zaczynam malować, zobaczę co wyjdzie”).

Z kolei profesor Amit Gotswami nazywa ten etap efektem aha!, czyli nagłym wglądem. Może się bowiem zdarzyć, że jeśli w pełni otworzyłaś/eś się na pomysły w drugim etapie, zaufałaś/eś procesowi lub temu, co można nazwać wyższą siłą to pewność spada na Ciebie niczym grom z jasnego nieba. Potocznie nazywa się to natchnieniem. Jeśli jednak natchnienie nie nadchodzi, świadomie podejmij wybór i rozpocznij pracę.


Etap 4. Rozpoczęcie pracy, odwaga wyrażenia pomysłów, ćwiczenie


Kiedy zaczynasz twórczą pracę, masz na to konkretny pomysł, nadzieje i entuzjazm, ale też obawy, lęki. Zaczynasz z wachlarzem myśli i uczuć, zarówno pozytywnych jak i mniej przyjemnych. Jest to naturalne.

Pewność siebie i ufność, którą potrzebujesz wzmocnić na tym etapie, to pewność, że przetrwasz. To zaufanie, żeby wejść w to, co "nieznane". Zaczynasz tworzyć i wyrażać pomysły. Potem będziesz ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć formę i technikę wyrazu.

To „wejście w nieznane” jest wg. Dr Maisela kluczowym wyzwaniem naszego twórczego życia. Jednym z głównych źródeł obaw jest zaakceptowanie tego, by przez jakiś czas „nie wiedzieć”, nie znać efektu, odważyć się na błędy.

To jak podróż w ciemność, w niewiadome miejsce, w którym zaledwie przeczuwamy, że nasz wątek, obraz lub melodia się znajdują. Chcielibyśmy wiedzieć jaki będzie efekt. Wiedzieć już teraz. Chcemy mieć gwarancję, że się uda, że wysiłek zostanie nagrodzony i doceniony. Tymczasem gwarancji takiej nie ma. Twoje zaufanie polega na tym, że akceptujesz fakt braku pewności i pomimo to angażujesz się w tworzenie. Ufasz i dopiero wtedy docierasz do źródła światła.
Jak pisał Oscar Wilde

"Nie bój się cieni. One świadczą o tym, że w pobliżu znajduje się światło." 



A jakie są Twoje doświadczenia?


Pozdrawiam,
Magdalena Hamer
Coach i Trenerka Rozwoju Twórczego Potencjału


Korzystałam z doświadczeń coachingowych  oraz z materiałów m.in. dr Maisela, Julii Cameron, prof. Amita Gotswami, Stevena Pressfielda.